“Duizenden doden kunnen vallen, je blijft geschreven in Gods hand”
een regel uit lied 91a uit het liedboek, geschreven door Jan Duin. Een lied geschreven bij Psalm 91. Hij schreef het lied in 1969, en in een nieuwe bewerking in 2011. “Duizenden doden kunnen vallen”, het leek me altijd een poëtische overtreffende trap. Een sterke manier om te zeggen: “Wat er ook gebeurt…” Maar nu treft deze uitdrukking me pijnlijk als realiteit.
Een groot deel van mijn tijd ben ik bezig met betekenis. Wat betekenen teksten, gebaren, woorden? In de Bijbel en in het nu. Die twee hebben met elkaar te maken, want hoe je dingen nu ervaart is van invloed op hoe je Bijbelteksten leest. Als je blind bent zul je een wonderverhaal over een blinde man anders horen dan als je dat niet bent. Als je een vrouw bent lees je met een andere blik een verhaal over een vrouw dan wanneer je een man bent.
En andersom gebeurt ook: sommige Bijbelteksten kunnen je gedachten en ervaringen beïnvloeden. Wie het verhaal kent van de goede herder zal er altijd aan denken als hij een kudde schapen ziet, ook al loopt die kudde niet door een Bijbels landschap, maar langs de groene strook langs de A2 in Nieuwegein.
In de laatste weken zijn veel van onze gewone gebaren en woorden van betekenis veranderd. Een paar weken geleden gaf je iemand uit respect een hand. Nu is dat een teken van onachtzaamheid. Nog niet zo lang geleden was een keer niesen een reden voor een omstander om ‘gezondheid’ te zeggen. Nu is het een moment om snel afstand te nemen.
Op straat ging je misschien aan mensen voorbij, nu is een voorbijganger een mogelijkheid tot kostbaar sociaal contact geworden. Niemand zette een beer voor zijn huiskamer raam, nu is het een teken voor ouders met kinderen: we helpen jullie deze tijd door te komen. De kleine dingen bij huis zijn groter en belangrijker: de bloeiende boom in de tuin, de zingende vogels, de gang naar de supermarkt is een uitje. En ondertussen weten we weer hoe broos en kwetsbaar het leven is. “Duizenden doden”
Ook de Bijbeltekst lezen we anders. Andere woorden vallen op. Woorden als “afstand”, “mensenmenigte”, “aanraken”, “samen”. Om nog maar niet te spreken van woorden als “ziekte”, “angst”, “verlangen”, en “doden”. We lezen ze met andere ogen, de betekenis van al die woorden en verhalen is anders ingekleurd door onze ervaringen.
“Duizenden doden zullen vallen, je blijft geschreven in Gods hand”. De dichter parafraseert Psalm 91. Daar wordt zelfs gesproken over “tienduizend doden”. Het is een lied om de gelovige te bemoedigen om te blijven vertrouwen op God. In een tijd dat het leven voor veel mensen veel gevaarlijker was: een ontstoken kies kon al dodelijk zijn. “stabiliteit in de regio” nog bestond ook nog niet. Het was een tijd zonder IC’s, zonder vaccins of pijnstillers, zonder internet of tv. Uit die tijd komt zomaar een gedicht tot ons over duizenden doden en Gods trouw met ieder van ons. We lezen die tekst anders, omdat wij andere ervaringen hebben opgedaan. We weten nu dat duizenden doden een gruwelijke realiteit kunnen zijn. Maar zoals wij de woorden van Psalm 91 weer opnieuw leren verstaan, zo hoop ik dat de woorden van het lied ons ook onze ervaringen gaat beïnvloeden en dat En nu hoop ik van harte dat wij bij alle nare berichten ook steeds zullen denken: “Je blijft geschreven in Gods hand.”
2 april 2020